Tahıl koridorunda ‘rüşvet’ krizi: İstanbul’da denetimler iki günlük aranın ardından yeniden başladı
Tahıl koridorunda Ukrayna tarafının gemi denetim prosedürlerini ihlal etmesi ve gemilerin sahiplerinden rüşvet talep etmesi nedeniyle ortaya çıkan kriz, Türkiye ve BM’nin, Rusya ve Ukrayna heyetlerini anlaştırmasıyla çözüldü. BM yetkilisinin Sputnik’e yaptığı açıklamada iki günlük aranın ardından denetimlerin yeniden başladığını ifade etti.
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, tahıl anlaşması kapsamındaki gemi denetimlerinde Ukrayna kaynaklı yaşanan zorluklar nedeniyle kesintiye uğradığını açıkladı.
İstanbul’daki Müşterek Koordinasyon Merkezi’nde tahıl anlaşması kapsamındaki gemilerin denetiminde yaşanan zorluklardan bahseden Zaharova, Ukrayna tarafının ticari kazanç uğruna gemi denetim prosedürlerini aleni şekilde ihlal etmekten ve gemilerin sahiplerinden rüşvet talep etmekten kaçınmadığını vurguladı.
Düzenin yeniden sağlanmasına yönelik tek yol olarak Rus uzmanların gemilerin kaydını yapmaya başladığını kaydeden Zaharova, prosedürün onaylanan kurallara tamamen uygun şekilde yerine getirildiğinin altını çizdi.
Zaharova, Rusya’nın muhtaç ülkelere gidecek olan ve bir ayı aşkın süredir sırada bekleyen gemilerin kayıt listelerine alınması önerisi, Ukrayna tarafından düşmanca bir tavırla karşılandığını da anlatarak “Sonuç olarak Ukraynalılar, tekliflerimizi reddederek önce kayıt sürecini bloke ettiler, ardından giden gemiler de dahil gemilerdeki tüm denetimleri durdurdular” diye ekledi.
Sputnik’e konuşan İstanbul’daki Müşterek Koordinasyon Merkezi’ndeki bir BM yetkilisi, 17 ve 18 Nisan’da kesintilerin olduğunu doğruladı. Yetkili, “Denetimler, BM ve Türkiye aracılığıyla Rusya Federasyonu ve Ukrayna heyetlerinin tahıl girişime katılacak yeni gemiler üzerinde anlaştığı görüşmelerin ardından dün (19 Nisan Çarşamba) yeniden başladı. Denetimler bugün de devam ediyor” açıklamasında bulundu.
Geçen hafta da 11 Nisan’da anlaşmazlıklar dolayısıyla denetimler durdurulmuş, 12 Nisan’da sorun çözülerek devam edilmişti.
Ukraynalı bakan Türkiye’ye geldi
Ukrayna Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov Salı günü Millî Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın daveti üzerine Türkiye’ye gelmişti. Görüşmenin ardından “Bugüne kadar 903 gemi ile 28,3 milyon ton tahılın ihtiyacı olan ülkelere emniyetle sevkini sağlayan girişiminin aksaksız ve kesintisiz devamı için atılması gereken adımlar ele alındı” açıklaması yapılmıştı.
Tahıl koridoru anlaşması
Küresel gıda krizinin çözümü için Türkiye’nin koordinasyonunda yürütülen tahıl sevkiyatı anlaşması, 22 Temmuz’da İstanbul’da, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın himayesinde Ukrayna, Rusya, Türkiye ve BM arasında imzalanmıştı.
Anlaşma, ilk olarak Kasım 2022’de 4 ay uzatılmış, son olarak da 14 Mart tarihinde varılan mutabakatla 18 Mayıs 2023’e kadar 60 gün daha uzatılmıştı.
Rusya lideri Putin, 19 Mart’tan itibaren geçerli olmak üzere uzatılan tahıl anlaşmasının 60 günlük süresi dolduktan sonra yeniden uzatma konusunda mutabakat olmaması halinde Afrika ülkelerine ücretsiz tahıl göndereceklerinin sözünü vermişti.
Putin, Ukrayna’dan ihraç edilen tahıl ürünlerinin yüzde 45’inin Avrupa ülkelerine, sadece yüzde 3’ünün Afrika ülkelerine sevk edildiğini de vurgulamıştı.
