CHP, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nden parlamenter sisteme geçiş amacıyla gerçekleştirdiği çalışmaları tamamladı. Çalışmada, eski sistem yerine güçlendirilmiş ve yetkileri artırılan yeni parlamenter sistem öngörüldü. CHP’nin modelinde Cumhurbaşkanlığı makamı ‘sembolik’ olacak.
BirGün’den Hüseyin Şimşek’in haberine göre, CHP yönetimi Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’e ilişkin önerilerini içeren çalışmasını tamamladı. Cumhurbaşkanı’nın ‘sembolik’ olması öngörülen yeni sistemde, parlamento güçlendiriliyor.
CHP Hukuk Birimi tarafından hazırlanan çalışmaya göre, Millet İttifakı’nın iktidara gelmesi durumunda hayata geçirilmesi planlanan çalışmada eski parlamenter sisteme dönüş öngörülmüyor.
Parlamentonun 1980 darbesi sonrasında şekillenen hali ile yıllarca hüküm sürdürdüğünü ancak bu sistemin de demokratik olmadığını ve geçerliliğini yitirdiği kaydeden CHP, bunun yerine Cumhurbaşkanı’nın yetkilerinin TBMM’ye devredildiği bir sistemi hedefliyor.
CHP’nin güçlendirilmiş parlamenter sistem çalışması ana başlıkları ile şöyle:
- Parlamenter sistem tanımı yapılırken kasıt, 1982 Anayasası ile getirilen, 2017’de değiştirilen sistem olmayacak. TBMM’nin eşit temsil ile hareket etmesi sağlanacak.
- Cumhurbaşkanı tarafsız olacak. Partisi ile bağı varsa kesmeden göreve başlayamayacak. Cumhurbaşkanlığı makamı, sembolik bir makam olacak. Cumhurbaşkanı’nın yetkilerinin çoğu TBMM’ye devredilecek.
- Ülke idaresi, TBMM çatısı altında gerçekleştirilecek.
- Bu sistemde yargı bağımsızlığı en önemli konular arasında yer alacak. Yargının bağımsızlığı için özel çalışmalar yapılacak. Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay üyeleri, TBMM tarafından seçilecek. Organ uyuşmazlığı konusunda ya bir mahkeme kurulacak ya da Anayasa Mahkemesi’ne bu görev verilecek.
- Yüksek Seçim Kurulu, siyasi etkiden arındırılacak ve üyeleri yüksek yargı tarafından seçilecek. YSK kararları yargı denetimine açılacak.
- Seçim barajı büyük oranda düşürülecek. TBMM’de çok seslilik hedeflenecek.
- Yürütmeyi denetleyen güçlü yasama, güçlü ve sorumlu bakanlardan oluşan, Meclis’e karşı sorumlu, siyasi kriz ve istikrar sorunu doğmaması için kolay kurulabilecek ama zor düşürülebilecek kabine sistemi oluşturulacak.
- Başta 1982 askeri darbesi olmak üzere, tüm otoriter etkilerden arındırılmış demokratik hukuk devletini tesis edecek siyasi parti, seçim ve diğer kurum ve kuruluşlara dair mevzuat hazırlanacak.
- Baroları bölen yasa, yürürlükten kaldırılacak. Çoklu baro sistemi terk edilecek ve eskiden olduğu gibi her ilde bir baro olacak. Yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığı ile kurumların yapısı bu yolla da tesis edilecek.